Hayatın sürdürülebilirliği açısından iş yaşamı, her birey için kaçınılmaz bir zorunluluktur. İş yaşamının en önemli sosyal sorunlarından biri, son yarım yüz yılda isimlendirilen “Mobbing” kavramıdır. Bu kavram yeni olmakla beraber aslında çalışma hayatı ile birlikte süregelen bir olgudur. Mobbing: İşyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünüdür. (İ.P.B.R.Komisyon, Çasgem Yayınları, S.8,2013; Çalışma Hayatının Vebası Mobbing, İsmail Akgün, Öz Ağaç İş Yayınları, S.32, 2016)
Son bir haftadır gerek iş sağlığı ve güvenliği alanında eğitim verdiğim yüksek lisans öğrencilerimle gerekse Mobbing Eğitim Yardım ve Araştırma Derneği’nde geçirdiğim zaman diliminde Başkan ve diğer üyeler ile yaptığımız sohbet niteliğinde toplantılarda dile getirdiğimiz en önemli konu çalışma hayatında kadın ve engelli çalışanlarımızın yaşadığı sorunlar oldu.
Meslek hayatımda iş sağlığı ve güvenliği alanında yaptığım çalışmalarda, denetim yaptığım işyerinin iş sağlığı ve kültürünü, iş sağlığı ve güvenliği açısından kurumsal kapasite ve anlayışını kısa sürede anlayabilmek adına ilk baktığım yer kadın ve engelli çalışanlar için yapılmış çalışmaları incelemek olmuştur.
Gerek iş sağlığı ve güvenliği kanunumuzda gerekse risk değerlendirmesi ve acil durum planlamaları ile ilgili mevzuatımızda önemle belirtilmiş hususların başında kadın ve engelli çalışanlarımızın durumları gelir. İşyerlerine baktığımızda mevzuat gereği, yüksekliği 2 kat olan işyerlerinde bile engelli çalışan arkadaşlarımız düşünüldüğünü ve daha rahat iniş çıkış yapabilmeleri adına asansör konulduğunu birçok yerde gördüm. Ancak acil durum hallerinde enerji kaynaklarının kesileceği, asansörlerin çalışmayacağı düşünülmediği ve bu arkadaşlarımızın acil durum kapsamında nasıl tahliye edilmesi gerektiği ile ilgili düzenlemelerin ihmal edildiği bir çok uygulamaya da şahit oldum. Yapılan risk değerlendirmeleri çalışmalarında, bazı arkadaşlarımızın ikaz ve uyarı seslerini duyamayacakları ve göremeyecekleri, duysalar ve görseler bile belki acil durum sırasında gereken reaksiyonu veremeyecekleri düşünülmeli ve planlamalar bu kapsamda mutlak suretle değerlendirilmelidir. Müstakil işyerlerinin haricinde özellikle birçok çalışanı olan iş merkezleri ve avm gibi yerlerde faciaların yaşanmaması adına yönetimlerin bu konulara özel olarak eğilmesinde çok yarar vardır.
Bu gün 3 aralık Dünya Engelliler Günü ve şöyle bir haberleri ve yazıları tararken engelli çalışanlarımız ile ilgili olarak bir sendika tarafından yapılan araştırma sonucu işverenlerin verdiği cevaplar; Engellilerin kurumda duygusallık yaratabileceği ve diğer personelin konsantrasyonuna olumsuz yansıması olacağına dair inanç ve engellilerin çalışması için kurumlarında yapılması gereken düzenlemeleri maliyetli ve zor buluyor olmaları nedeniyle işe almak istememeleri oldu.
Sonuç olarak diyeceğim; Ayrımcılık ve Mobbing, üzerinde durmanız gereken konuların başında geliyor. Engelli çalışanlarımızın işe alım sürecinde yaşadıkları ayrımcılık ve işe alınsalar dahi sonrasında maruz kaldıkları Mobbing ülkemizin kanayan bir yarasıdır. Eşitlik yaşamın ve çalışma hayatının en temel ilkesidir. Yeni düzenlemeler ile bu konuya eğilen tüm kamu yöneticilerimize teşekkürü borç bilirim.
Bu vesile ile aklıma gelen ; Doğuştan görme engeli olmasına rağmen 2017 LYSde 5 puan türünde de Türkiye 1.si olup Boğaziçi Üniversitesi İktisat bölümüne yerleşen Fulya Akkaya’yı , 2017 İşitme Engelliler Olimpiyatları’nda Ukrayna’yı mağlup ederek altın madalya kazanan İşitme Engelli Milli Futbol Takımımızı , İngiltere’yi yenerek Avrupa’da birinci olan Ampute Futbol Milli Takımımızı ve şu an bilemediğim veya aklıma gelmeyen ve ülkemize ışık tutan tüm değerlerimizi ayakta alkışlıyor, önlerinde saygıyla eğiliyorum.